"Proces" Franz Kafka

Literatura absurdu

Pewne dzieła literackie tracą na wartości na przestrzeni wieków i znikają w mrokach niepamięci – nieznane i już nieaktualne w naszych czasach. Są jednak również utwory, które można zaliczyć do tak zwanych klasyków literatury – mimo upływu lat wciąż potrafią one zachwycać, a ponieważ poruszają wciąż aktualne problemy, pozostają w stałej łączności z bliską nam rzeczywistością.  Do takiego kanonu książek niewątpliwie należy zaliczyć „Proces” Franza Kafki. Tę niezwykłą powieść surrealistyczną, mogę polecić każdemu z całego serca. 
Na pewno nie uznałabym tej pozycji za łatwą i przyjemną w odbiorze. Brak faktycznych informacji o głównym bohaterze, krajobraz miasta przypominającego labirynt i absurdalne zdarzenia, których na kartach powieści jesteśmy świadkami tworzą atmosferę niepokoju i tajemniczości rodem z onirycznych wizji. Szukamy usilnie w tym wszystkim sensu i jakichś wyjaśnień, ale one wymykają nam się z rąk, chcemy odpowiedzi, ale one zostają przed nami  zatajone. Zakończenie  „Procesu” także nie napełnia optymizmem i nadzieją, a wręcz przeciwnie – zniechęca odbiorcę.
Odłożyłam tę książkę z poczuciem niedosytu, który szybko przerodził się w całą mapę teorii i naglących pytań. Ze względu na jego surrealistyczny charakter, „Procesu” nie da się interpretować w jeden, określony sposób. Mnogość możliwych rozwiązań, choć z początku frustrująca, najlepiej świadczy o wielkości tego dzieła. Książka powinna zmuszać człowieka do intelektualnego wysiłku,  tego „Procesowi” nie można odmówić. Zależnie od spojrzenia na treść utworu, można go odczytywać wielorako, często w skrajnie różny sposób – jako opowieść o sensie ludzkiego życia, jako historię o samotności, jako pouczenie o wartości sprawiedliwości oraz wypaczeniu uniwersalnych wartości i wreszcie, jako krytykę opresyjnego systemu, który osacza ludzi, odbierając im ich prywatność i godność.